Đảm bảo quyền con người trên địa bàn tỉnh Bình Dương hiện nay

Bảo đảm quyền con người là việc các chủ thể có nghĩa vụ, áp dụng tổng thể các hiện pháp lập pháp, hành pháp, tư pháp và các biện pháp thích hợp khác nhằm hiện thực hóa các quyền đã được pháp luật quốc gia và quốc tế công nhận. Điều 3, Hiến pháp Việt Nam năm 2013 quy định: Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Nhà nước bảo đảm quyền con người thông qua các biện pháp luật pháp, chính sách, thể chế và các biện pháp khác phù hợp với các quan điểm của Đảng và Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước.

Bình Dương là tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Phía Đông giáp tỉnh Đồng Nai, phía Bắc giáp tỉnh Bình Phước, phía Tây giáp tỉnh Tây Ninh và một phần thành phố Hồ Chí Minh, phía Nam giáp thành phố Hồ Chí Minh và một phần tỉnh Đồng Nai.

Tỉnh Bình Dương có diện tích tự nhiên là 2.694,70 km2 (chiếm khoảng 0,83% diện tích cả nước, khoảng 12% diện tích miền Đông Nam bộ); tại thời điểm 01/04/2019, tỉnh có có 2.411.796 người (tính cả kết quả điều tra của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao là 2.426.561 người), tốc độ tăng dân số bình quân giai đoạn 2009 – 2019 là 5%/năm; dân số ngoại tỉnh chiếm trên 53%. Đến cuối năm 2024, dân số toàn tỉnh là 2.462.561 người, trong đó, thành thị là 1.990.461 người (80,83%), nông thôn là 472.100 người (19,17%). Tỉnh Bình Dương có 09 đơn vị hành chính cấp huyện (gồm 5 thành phố: Thủ Dầu Một, Dĩ An, Thuận An, Tân Uyên; Bến Cát và 4 huyện gồm: Bàu Bàng, Bắc Tân Uyên, Dầu Tiếng, Phú Giáo) với 91 đơn vị hành chính cấp xã (47 phường, 5 thị trấn và 39 xã).

Năm 2024 mặc dù tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp nhưng kinh tế – xã hội của tỉnh Bình Dương vẫn duy trì phát triển tích cực và đạt kết quả khả quan trên các lĩnh vực.

Tăng trưởng kinh tế có sự chuyển biến rõ nét qua từng tháng, từng quý; cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tỷ trọng ngành công nghiệp – dịch vụ duy trì ổn định, đạt trên 90% tổng quy mô nền kinh tế. Tổng sản phẩm trong tỉnh (GRDP) ước tăng 8,01%; GRDP bình quân đầu người đạt 182,6 triệu đồng; cơ cấu kinh tế: công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp – thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm với tỷ trọng tương ứng 64,83% – 25,06% – 2,73% – 7,38%. Sản xuất công nghiệp đạt mức tăng trưởng khá so với cùng kỳ, các ngành chủ lực phục hồi tích cực và ổn định trở lại. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 7,6% so với năm 2023. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ ước đạt 352.000 tỷ đồng, tăng 13,3%. Hoạt động xuất, nhập khẩu duy trì tốc độ tăng trưởng khá so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất khẩu đạt 34,5 tỷ đô la Mỹ, tăng 12,7%; kim ngạch nhập khẩu đạt 24,5 tỷ đô la Mỹ, tăng 12,2%.

Công tác an sinh, phúc lợi xã hội, đền ơn đáp nghĩa cho các đối tượng được triển khai thực hiện chu đáo. Tỉnh đã thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ người dân, lao động có hoàn cảnh khó khăn; thực hiện đầy đủ, kịp thời các chính sách người có công trong dịp Tết, các ngày lễ, kỷ niệm. Trong năm, có 7.287 doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng 79.412 lao động; đã tư vấn, giới thiệu việc làm cho 120.855 người; tạo việc làm tăng thêm cho 36.000 người; xây dựng và sửa chữa 45 căn nhà tình nghĩa, nhà đại đoàn kết; cấp 18.803 thẻ bảo hiểm y tế cho người nghèo và cận nghèo; đến cuối năm 2024 hiện có 4.270 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 1,06%...

Cùng với những thành tựu về kinh tế – xã hội, công tác bảo vệ, đấu tranh bảo đảm quyền con người trên địa bàn tỉnh Bình Dương thời gian qua cũng đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Cụ thể như sau:

Một là, công tác xây dựng, triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về đảm bảo quyền con người.

Công tác cải cách thể chế, xây dựng, thẩm định, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật được quan tâm chỉ đạo. Trong 06 tháng đầu năm 2024, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành 21 văn bản quy phạm pháp luật (06 Nghị quyết và 15 Quyết định). Nội dung các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, không có quy định làm hạn chế các quyền con người, quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong Hiến pháp. Tập trung rà soát, tổ chức thi hành các bản án, quyết định có điều kiện; đã thụ lý 21.355 vụ việc, số có điều kiện thi hành 13.822 việc, đã giải quyết 8.144 việc.

Toàn tỉnh đã tiến hành 94 cuộc thanh tra hành chính tại 58 đơn vị và 177 cuộc thanh tra chuyên ngành tại 1.565 tổ chức, cá nhân (84 đoàn theo kế hoạch, 10 đoàn đột xuất). Qua công tác thanh tra hành chính, đã phát hiện các đơn vị sai phạm thuộc lĩnh vực tài chính với tổng số tiền 146 triệu đồng; thu hồi nộp ngân sách nhà nước theo quy định và xử lý hành chính 02 tổ chức, 10 cá nhân vi phạm. Qua công tác thanh tra chuyên ngành, xử phạt vi phạm hành chính đối với 456 tổ chức, cá nhân với số tiền 15,5 tỷ đồng, thu nộp ngân sách theo quy định. Theo dõi, đôn đốc các cơ quan, đơn vị thực hiện 25 kết luận sau thanh tra.

Hai là, về thực hiện và bảo đảm quyền con người trên các lĩnh vực.

- Công tác đảm bảo, thực hiện các chế độ chính sách, an sinh xã hội, lao động việc làm, xóa đói giảm nghèo.

+ Chế độ chính sách.

Thực hiện kịp thời, đầy đủ các chế độ, chính sách hỗ trợ cho các đối tượng người có công, gia đình chính sách, công nhân khó khăn, cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và các đối tượng bảo trợ xã hội với tổng kinh phí chi từ ngân sách nhà nước 276,7 tỷ đồng (tăng 8% so với Tết 2023) và nguồn vận động ngoài ngân sách hơn 400 tỷ đồng; triển khai kết nối cơ sở dữ liệu an sinh xã hội với cơ sở dữ liệu dân cư và cấp tài khoản an sinh xã hội; thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội cho các đối tượng người có công, gia đình chính sách dịp Lễ 30/4; tổ chức Lễ truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ quy tập tại xã Bình Mỹ, huyện Bắc Tân Uyên; quan tâm thực hiện các chính sách, hỗ trợ cho người công với cách mạng, gia đình thương binh, liệt sĩ; tổ chức các hoạt động thăm hỏi trong Tháng hành động về an toàn, vệ sinh lao động và Tháng công nhân năm 2024; triển khai Công điện số 42/CĐ-TTg ngày 01/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp phòng ngừa và ngăn chặn tai nạn lao động trong hoạt động sản xuất công nghiệp.

+ An sinh xã hội.

Triển khai thực hiện Phong trào thi đua “Xóa nhà tạm, nhà dột nát”. Kết quả rà soát hộ nghèo và hộ cận nghèo đến nay, toàn tỉnh có 5.499 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 1,37% (trong đó số hộ nghèo theo chuẩn của tỉnh 3.490 hộ, chiếm 0,87%) và 1.739 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 0,43% (trong đó số hộ cận nghèo theo chuẩn của tỉnh 1.625 hộ, chiếm 0,4%). Tiếp nhận và giải quyết 294.840 hồ sơ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, trong đó trợ cấp thất nghiệp 15.006 người.

+ Lao động việc làm.

Năm 2024 vừa qua, trong điều kiện gặp nhiều khó khăn nhưng đa số các doanh nghiệp vẫn cố gắng duy trì thưởng Tết và lương tháng 13 cho người lao động, mức thưởng Tết bình quân 7,08 triệu đồng. Chủ động theo dõi tình hình giải quyết tiền lương, thưởng của người lao động tại các doanh nghiệp trong dịp Tết, lao động trở lại làm việc sau Tết và nhu cầu tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp. Lũy kế đến nay, có 2.697 doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng với 35.254 lao động, đã tư vấn, giới thiệu việc làm cho 32.938 người. Tập trung quản lý an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ và theo dõi, xử lý kịp thời các trường hợp đình công.

- Công tác giáo dục – đào tạo và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

+ Các cơ sở giáo dục xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình và bố trí dạy học khoa học, hiệu quả; chấn chỉnh công tác quản lý, tổ chức dạy thêm, học thêm trong và ngoài nhà trường nâng cao chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục chuyên nghiệp; tiếp tục hoàn thiện các đề án và chuyển đổi số của ngành giáo dục đào tạo. Tiếp tục hoàn thiện Đề án Củng cố, tăng cường, phát triển nguồn nhân lực và cơ sở vật chất của ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Bình Dương giai đoạn 2022 – 2025, định hướng đến năm 2030.

+ Triển khai đến các bệnh viện, cơ sở y tế Nghị quyết quy định giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc phạm vi thanh toán của Quỹ bảo hiểm y tế; Bệnh viện Đa khoa tỉnh, các cơ sở khám chữa bệnh được củng cố kiện toàn, hoạt động đi vào nề nếp, việc trực khám và điều trị bệnh kỹ thuật cao được triển khai hiệu quả; đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; thường xuyên giám sát tình hình dịch bệnh, các bệnh truyền nhiễm; tiếp tục xây dựng phương án sắp xếp, di dời Cụm y tế trên đường Yersin và Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Tích cực triển khai các biện pháp phòng chống dịch bệnh dễ lây nhiễm và chăm sóc sức khỏe nhân dân; các cơ sở khám, chữa bệnh đảm bảo tốt việc trực khám và điều trị bệnh, đáp ứng tốt nhu cầu phục vụ nhân dân; tăng cường các hoạt động kiểm tra, giám sát, xử lý các ổ dịch bệnh và duy trì các công tác truyền thông phòng, chống dịch bệnh, an toàn vệ sinh thực phẩm. Triển khai Công điện số 44/CĐ-TTg ngày 03/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ, ban hành Phương án, lập Kế hoạch và diễn tập ứng phó tình huống ngộ độc thực phẩm trong cộng đồng; tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh; tổ chức kiểm tra, đánh giá chất lượng hoạt động của các bệnh viện, phòng khám đa khoa. Lũy kế đến nay, ghi nhận 543 ca mắc sốt xuất huyết, 570 ca tay chân miệng, không có người mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như Corona, Zika, cúm A H5N1, cúm A H7N9, ho gà.

Năm 2025, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương xác định 36 chỉ tiêu chủ yếu: trong đó, phấn đấu GRDP tăng 8 – 8,5%; GRDP bình quân đầu người 195 triệu đồng; cơ cấu kinh tế: công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp – thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm với tỷ trọng tương ứng 63,81% – 26,34% – 2,66% – 7,19%. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng trên 8,7%; tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 9 – 10%; tổng kim ngạch nhập khẩu tăng 9 – 10%; tổng thu sách Nhà nước trên địa bàn 74.320 tỷ đồng; thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài 1,8 tỷ đô la Mỹ… Chính vì vậy, để bảo đảm quyền con người trên địa bàn tỉnh Bình Dương thời gian tới cần:

- Triển khai các chỉ đạo của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh và kế hoạch của Ủy ban nhân dân tỉnh về phát triển kinh tế – xã hội địa phương; Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 21/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp trọng tâm thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

- Đẩy mạnh thực hiện công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quyền con người, các quy định của pháp luật liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trong công tác bảo vệ, đấu tranh bảo đảm quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và nhân dân.

- Tập trung rà soát, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh; xây dựng bộ tiêu chí thu hút đầu tư có chọn lọc trên địa bàn tỉnh, ưu tiên thu hút các ngành, lĩnh vực công nghệ cao, thân thiện môi trường.

- Thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, quan tâm, chăm lo, hỗ trợ đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, các đối tượng chính sách; tiếp tục các hoạt động kết nối, tuyển dụng, nắm bắt tình hình lao động, việc làm.

- Tiếp tục triển khai hiệu quả công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính. Chủ động triển khai các biện pháp bảo đảm an ninh, trật tự, nhất là an ninh công nhân, an ninh nông thôn; tăng cường công tác nắm bắt tình hình, trực bảo vệ an toàn cơ quan, đơn vị các cấp.

Tài liệu tham khảo:

1. Ban Chỉ đạo về nhân quyền của Chính phủ, Văn phòng thường trực (2012), Tài liệu tổng kết Chỉ thị 12-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Vẩn đề quyền con người và quan điểm chủ trương của Đảng ta”, Nxb Chính trị – Hành chính, Hà Nội.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội.

3. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (1998), Trung tâm Nghiên cứu quyền con người, Các văn kiện quốc tế về quyền con người, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

4. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2021), Lý luận và pháp luật về quyền con người, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.

ThS. Nguyễn Văn Hân - Giảng viên chính Khoa Lý luận cơ sở, Trường Chính trị tỉnh Bình Dương