Vai trò, trách nhiệm của thanh niên trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Trong thư gửi thanh niên và nhi đồng nhân dịp Tết Nguyên đán năm 1946, mùa xuân đầu tiên của đất nước dưới chế độ mới, Bác Hồ đã viết: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Với khát vọng cống hiến và hoài bão lớn xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tuổi trẻ Việt Nam sẽ không ngừng vươn lên, tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, nỗ lực mạnh mẽ thể hiện vai trò trách nhiệm của mình trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

 1. Đặt vấn đề

Thanh niên từ xưa đến nay luôn đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Qua các giai đoạn lịch sử, từ thời kỳ đấu tranh giành độc lập cho đến công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế, thanh niên luôn là lực lượng tiên phong, xung kích và đầy nhiệt huyết. Họ chính là những người góp phần to lớn vào các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, là biểu tượng của lòng yêu nước và sự hy sinh cao cả. Ngày nay, khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên hội nhập, đổi mới và phát triển bền vững, vai trò của thanh niên càng được khẳng định rõ rệt.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, đất nước không chỉ đứng trước nhiều cơ hội lớn mà còn đối mặt với không ít thách thức, đòi hỏi một thế hệ thanh niên giàu tri thức, kỹ năng và bản lĩnh. Thanh niên không chỉ đơn thuần là lực lượng nòng cốt tham gia vào các lĩnh vực kinh tế, khoa học công nghệ, giáo dục, mà còn là những người truyền tải tinh thần dân tộc, phát huy bản sắc văn hóa và quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới. Vì thế, có thể khẳng định rằng, thanh niên không chỉ là tương lai của dân tộc mà còn là nhân tố quyết định sự thành công của đất nước trong hành trình chinh phục những đỉnh cao mới. Việc phát huy tối đa vai trò của thanh niên trong giai đoạn hiện nay là một nhiệm vụ cấp thiết và quan trọng, góp phần tạo động lực để Việt Nam vươn mình mạnh mẽ trên bản đồ thế giới.

Chính từ những ý nghĩa to lớn ấy, cần có sự quan tâm đặc biệt và chiến lược toàn diện để thanh niên có thể phát triển toàn diện, cống hiến nhiều hơn cho sự nghiệp chung của đất nước.

2. Nội dung

2.1. Vai trò của thành niên trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc

Trong suốt chiều dài lịch sử và tiến trình phát triển của đất nước, thanh niên Việt Nam đã có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng đất nước. Thanh niên là lực lượng nòng cốt của mọi quốc gia, là biểu tượng cho sức sống, khát vọng và sự sáng tạo. Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, thanh niên không chỉ là người tiếp nối mà còn là nhân tố trực tiếp góp phần thúc đẩy sự tiến bộ và đổi mới.

Trong phát triển kinh tế, thanh niên là nguồn nhân lực trẻ, sáng tạo và nhiệt huyết; họ không chỉ tham gia trực tiếp vào lao động sản xuất mà còn là những người tiên phong trong khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Nhiều thanh niên Việt Nam đã tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mang tầm quốc tế, góp phần thúc đẩy nền kinh tế đất nước phát triển nhanh chóng và bền vững. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là chuyển đổi số, đang được thanh niên tích cực tham gia, từ đó tạo ra những thay đổi lớn trong các ngành công nghiệp và dịch vụ.

Trong xây dựng xã hội văn minh, thanh niên giữ vai trò là những người khơi nguồn ý thức cộng đồng và lối sống tích cực. Thanh niên là lực lượng tiên phong trong các phong trào tình nguyện, bảo vệ môi trường, hỗ trợ giáo dục, xóa đói giảm nghèo và giúp đỡ các vùng khó khăn. Các chương trình như “Mùa hè xanh”, “Hiến máu nhân đạo” hay “Tiếp sức mùa thi”…, đều là minh chứng rõ nét cho tinh thần vì cộng đồng của thanh niên. Đồng thời, thông qua các hoạt động này, thanh niên cũng góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp, xây dựng một xã hội đoàn kết, văn minh và nhân ái hơn.

Trong bảo vệ tổ quốc, thanh niên đóng vai trò không thể thiếu trong việc giữ gìn độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Thế hệ trẻ không ngừng rèn luyện ý chí, tinh thần yêu nước và sẵn sàng tham gia vào lực lượng vũ trang, đảm bảo an ninh quốc phòng. Bên cạnh đó, thanh niên còn tích cực tham gia các phong trào giữ gìn trật tự xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội. Chính tinh thần trách nhiệm và ý chí kiên cường của họ đã trở thành lá chắn vững chắc bảo vệ hòa bình và ổn định cho đất nước.

Trong thời kỳ hội nhập quốc tế, thanh niên cũng đóng vai trò cầu nối để Việt Nam vươn ra thế giới. Với kiến thức và kỹ năng hiện đại, khả năng tiếp cận nhanh với công nghệ và ngôn ngữ, thanh niên Việt Nam đã góp phần thúc đẩy hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục và khoa học công nghệ. Không những vậy, họ còn đóng vai trò là những “đại sứ văn hóa,” mang hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế. Nhiều thanh niên đã đạt được thành tích xuất sắc trên trường quốc tế, từ đó nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và thế giới.

Như vậy, thanh niên Việt Nam là lực lượng nòng cốt trong việc xây dựng và phát triển đất nước. Với tinh thần xung kích, sáng tạo và trách nhiệm, họ không chỉ là tương lai mà còn là hiện tại, góp phần quyết định vào sự phồn vinh và bền vững của dân tộc.

2.2. Trách nhiệm của thanh niên trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Thanh niên là lực lượng tiên phong, giữ vai trò quan trọng trong sự phát triển và hội nhập của đất nước. Trong kỷ nguyên mới, việc phát huy vai trò của thanh niên trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết; điều này đòi hỏi sự tập trung vào nhiều khía cạnh, từ nâng cao tri thức, tinh thần khởi nghiệp đến trách nhiệm xã hội và lòng yêu nước. Vì vậy, trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thanh niên cần thực hiện tốt trách nhiệm của mình trong các nội dung sau:

Một là, nâng cao tri thức và kỹ năng.

Giáo dục và đào tạo luôn là nền tảng cốt lõi để thanh niên có thể hội nhập và phát triển trong bối cảnh toàn cầu hóa; thanh niên cần không ngừng học tập, trang bị cho mình kiến thức chuyên môn vững vàng và kỹ năng mềm để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động. Đặc biệt, trong thời đại công nghiệp 4.0, việc nắm bắt các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) hay blockchain là vô cùng quan trọng. Ngoài ra, tư duy sáng tạo và khả năng đổi mới cũng là yếu tố quyết định để thanh niên có thể tạo ra giá trị khác biệt, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Chỉ khi sở hữu tri thức sâu rộng và kỹ năng đa dạng, thanh niên mới có thể trở thành những công dân toàn cầu, tự tin sánh vai với bạn bè quốc tế.

Hai là, tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

Tinh thần khởi nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng để thanh niên phát huy vai trò của mình trong kỷ nguyên mới. Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra các dự án kinh doanh, khởi nghiệp còn là cách để thanh niên thể hiện tư duy sáng tạo và tinh thần dám nghĩ, dám làm. Những dự án có giá trị thực tiễn cao, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế số và kinh tế xanh, không chỉ tạo ra lợi ích kinh tế mà còn góp phần giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường. Bằng việc tận dụng sức mạnh của công nghệ và những ý tưởng mới mẻ, thanh niên có thể xây dựng các doanh nghiệp mang tính bền vững, từ đó thúc đẩy sự phát triển toàn diện của đất nước.

Thanh niên là lực lượng có thế mạnh về tư duy sáng tạo và nhạy bén với xu hướng mới, có khả năng tiếp cận công nghệ và trí thức hiện đại, biết tận dụng tối đa các nền tảng truyền thông, có khả năng kết nối và hợp tác quốc tế. Hơn nữa thanh niên còn là lứa tuổi tràn đầy nhiệt huyết và tinh thần dấn thân. Chính vì vậy, Thanh niên là lực lượng chính đóng góp ý tưởng mới và thực hiện các giải pháp sáng tạo trong nhiều lĩnh vực. Từ trước tới nay, trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội đều có sự tham gia, đóng góp của lực lượng thanh niên.

Ba là, vai trò của thanh niên trong bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là một nhiệm vụ quan trọng của thanh niên. Họ cần trở thành những đại sứ văn hóa, truyền tải các giá trị truyền thống tốt đẹp của Việt Nam ra thế giới. Điều này không chỉ giúp bạn bè quốc tế hiểu hơn về đất nước và con người Việt Nam mà còn góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Bên cạnh đó, thanh niên cần tích cực tham gia vào việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống như ngôn ngữ, lễ hội, âm nhạc dân tộc, đồng thời kết hợp với các yếu tố hiện đại để làm mới và lan tỏa những giá trị ấy một cách sáng tạo.

Bốn là, vai trò của thanh niên với trách nhiệm xã hội và cộng đồng.

Thanh niên là lực lượng chủ chốt trong các hoạt động xã hội và cộng đồng. Những chương trình tình nguyện, phong trào thanh niên xung kích vì cộng đồng không chỉ mang lại giá trị thiết thực cho xã hội mà còn giúp thanh niên phát triển tinh thần đoàn kết và trách nhiệm. Đồng thời, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, thanh niên cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Những hành động nhỏ như sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu rác thải nhựa hay tham gia trồng rừng đều góp phần xây dựng một tương lai bền vững hơn.

Năm là, tinh thần yêu nước và trách nhiệm đối với đất nước.

Tinh thần yêu nước luôn là cốt lõi trong vai trò của thanh niên. Họ thể hiện tình yêu nước không chỉ qua lời nói mà còn qua hành động thiết thực trong học tập, lao động và bảo vệ tổ quốc. Thanh niên cần đồng hành cùng Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng các chính sách phát triển, tham gia tích cực vào các phong trào cải cách xã hội. Lòng yêu nước còn được thể hiện qua trách nhiệm với cộng đồng, nỗ lực đóng góp vào sự thịnh vượng chung của đất nước và sự bình yên của dân tộc.

3. Kết luận

Trong kỷ nguyên phát triển và hội nhập mạnh mẽ của dân tộc, thanh niên Việt Nam chính là lực lượng tiên phong, đóng vai trò nòng cốt trong việc hiện thực hóa khát vọng xây dựng một đất nước hùng cường, phồn vinh và thịnh vượng. Thanh niên không chỉ là tương lai mà còn là hiện tại, là những người trực tiếp đóng góp vào sự chuyển mình của đất nước trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, chính trị và xã hội.

Vai trò của thanh niên được thể hiện rõ trong việc thúc đẩy kinh tế đất nước; bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng một xã hội văn minh và tiến bộ; thanh niên Việt Nam còn là cầu nối quan trọng đưa hình ảnh đất nước đến gần hơn với bạn bè quốc tế. Cùng với vai trò quan trọng ấy, thanh niên cũng phải ý thức rõ trách nhiệm của mình; thanh niên phải không ngừng học tập, rèn luyện đạo đức, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sống. Sự cống hiến của thanh niên không chỉ là nhiệm vụ mà còn là niềm tự hào khi được góp sức xây dựng một Việt Nam thịnh vượng, hiện đại và đáng tự hào trên trường quốc tế.

Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thanh niên chính là nguồn sức mạnh và niềm hy vọng, là những người thắp sáng khát vọng Việt Nam, đưa đất nước vươn lên tầm cao mới trong khu vực và trên thế giới. Với tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt huyết và ý chí vươn lên, thanh niên Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vị thế của mình, cùng dân tộc bước vào một kỷ nguyên rực rỡ.

Tài liệu tham khảo

1. Phùng Hữu Phú: Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc và những yêu cầu lịch sử, Tạp chí cộng sản (tapchicongsan.org.vn), ngày 03/01/2025.

2. Vũ Thị Thanh Thảo: Trách nhiệm của thanh niên việt nam trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Tuổi trẻ Bình Định (tuoitrebinhdinh.vn), ngày 05/01/2025.

3. Vũ Thơ, Đình Trường: Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thanh niên có nhiều nhiệm vụ đột phá, Thanh niên (thanhnien.vn), ngày 19/12/2024.
 

 Thạc sĩ Nguyễn Văn Giáp - Trường chính trị tỉnh Bình Dương