NÂNG CAO NĂNG LỰC CHỐNG THA HÓA, BIẾN CHẤT TRONG CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN

Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, công tác cán bộ là khâu “then chốt” của công tác tổ chức xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”⁽¹⁾, “Muốn thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”⁽²⁾. Cương lĩnh và các nghị quyết của Đảng ta đã xác định: Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt và xây dựng văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội.

Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhiều lần chỉ rõ: Công tác cán bộ qua thực tiễn ngày càng thấy quan trọng, là nguyên nhân của mọi nguyên nhân, là gốc của mọi công việc, then chốt của then chốt. Sau hơn 20 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đội ngũ cán bộ các cấp có bước trưởng thành, phát triển nhiều mặt, chất lượng ngày càng được nâng lên, từng bước đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tuy nhiên, công tác cán bộ còn nhiều hạn chế, bất cập, trong đó nổi lên tình trạng bổ nhiệm không đủ tiêu chuẩn, điều kiện, xảy ra ở một số nơi gây bức xúc trong Đảng và xã hội. Vì vậy, Nghị quyết Trung ương 7 (khóa XII) về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ đã đề ra phải “kiểm soát chặt chẽ quyền lực trong công tác cán bộ; chống chạy chức, chạy quyền”⁽³⁾.

Thực tiễn xây dựng chính đảng Mác-xít đã chứng minh đảng cầm quyền lãnh đạo đất nước nếu không thực hiện tốt đạo đức cách mạng, không làm tốt nhiệm vụ chống tha hóa, hủ bại, suy thoái đạo đức lối sống thì càng ngày sẽ càng trở nên khó khăn, gian nan hơn. Muốn kiên định, kiên quyết xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh thì càng phải nâng cao năng lực chống tha hóa, hủ bại, biến chất trong cán bộ, đảng viên. Trên thực tế, nhiều Đảng cầm quyền trên thế giới bị suy vong chính là do sự thoái hóa, biến chất trong Đảng và không còn uy tín trong lòng nhân dân. Đảng chỉ có thể cầm quyền khi vẫn còn đủ uy tín bởi phẩm chất trong sạch, tinh thần liêm chính và mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng ta cũng đã cảnh báo rất rõ: Những hạn chế, khuyết điểm hiện nay trong Đảng đang làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Đảng; làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ. Thực tế ấy, đã và đang diễn ra đối với Đảng ta, nhất là trong công tác cán bộ được xác định là khâu “then chốt của then chốt” trong công tác tổ chức xây dựng Đảng. Bên cạnh phần lớn cán bộ, đảng viên giữ gìn phẩm chất cách mạng, thực hiện liêm, chính, khách quan công tác cán bộ để góp phần xây dựng Đảng vững mạnh, ngang tầm với nhiệm vụ đưa đất nước ngày càng phát triển thì công tác cán bộ còn nhiều khe hở, lỗ hổng, tồn tại nhiều hạn chế, yếu kém, chưa có cơ chế để kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền một cách hiệu quả.

Để xảy ra tình trạng đó có nhiều nguyên nhân nhưng một trong những nguyên nhân cơ bản là do thiếu cơ chế kiểm soát quyền lực. Có những cán bộ lúc được chọn thì đủ điều kiện, tiêu chuẩn nhưng trong quá trình công tác thoái hóa, biến chất, tham ô, tham nhũng, lạm quyền, lộng quyền, lợi dụng quyền lợi, thậm chí thao túng quyền lực trong công tác cán bộ, và cả hệ quả của việc “chạy chức, chạy quyền”.

Rất nhiều vi phạm trong công tác cán bộ những năm qua đã được đưa ra ánh sáng và bị xử lý theo pháp luật. Chỉ tính từ đầu nhiệm kỳ khóa XII đến nay trong toàn Đảng đã có hơn 53.100 cán bộ, đảng viên bị xử lý kỷ luật. Ban chấp hành Trung ương, Bộ chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban kiểm tra Trung ương đã thi hành kỷ luật hơn 70 cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý, trong đó có một đồng chí Ủy viên Bộ chính trị và 04 đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng khóa XII, 14 đồng chí nguyên Uỷ viên Trung ương Đảng, 1 đồng chí nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ, 5 đồng chí Bộ trưởng và nguyên Bộ trưởng, 2 đồng chí Bí thư tỉnh uỷ, 5 đồng chí nguyên Bí thư Tỉnh ủy và 17 đồng chí là tướng lĩnh quân đội, công an; một số cán bộ đã bị xử lý hình sự. Bộ chính trị, Ban Bí thư đã kỷ luật 7 tổ chức đảng: Ban cán sự đảng Bộ Công Thương, Ban cán sự đảng Bộ Tài nguyên và môi trường, Ban cán bộ đảng Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban cán sự đảng Bộ Giao thông vận tải, Ban Thường vụ Đảng ủy ngoài nước, Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng và Ban Thường vụ tỉnh ủy Vĩnh Phúc.

TUYÊN TRUYỀN ĐỂ TRIỂN KHAI HIỆU QUẢ QUY ĐỊNH 205-QĐ/TW

Để triển khai thực hiện Quy định 205-QĐ/TW của Bộ Chính trị khóa XII có hiệu quả, đi vào cuộc sống, công tác tuyên truyền cần tập trung vào một số nội dung.

Trước hết, các cấp ủy Đảng cần tổ chức nghiên cứu, phổ biến, quán triệt quy định 205/QĐ/TW một cách nghiêm túc và thực sự có hiệu quả. Nêu cao tinh thần trách nhiệm, nâng cao nhận thức của cấp uỷ đảng các cấp, của cán bộ đảng viên hiểu rõ quy định 205-QĐ/TW là sản phẩm trí tuệ, là quyết tâm chính trị, là sự tiếp nối tư tưởng chỉ đạo về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền của Đảng ta, nhất là trong bối cảnh đang chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng.

Đảng ta đã tiếp tục cụ thể hoá Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, các nghị quyết của Trung ương về công tác xây dựng Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 4, Trung ương 7 (khóa XII) để nêu rất rõ vấn đề kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền đáp ứng những yêu cầu cấp bách đối với công tác cán bộ hiện nay.

Thời gian vừa qua, công tác cán bộ ở nhiều nơi chưa được kiểm soát, thậm chí công tác cán bộ còn bị thao túng; tình trạng chạy chức chạy quyền vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi dẫn đến tác hại, nguy hiểm khôn lường của việc “thả nổi quyền lực”, không kiểm soát được quyền lực và sự tha hóa quyền lực trong công tác cán bộ. Điển hình là Trịnh Xuân Thanh do có nhiều sai phạm nghiêm trọng bị buộc thôi các chức vụ về Đảng, chính quyền ở Tổng Công ty Xây lắp dầu khí nhưng lại được điều về Bộ Công thương đảm nhận vị trí chủ chốt và quy hoạch Thứ trưởng, luân chuyển về làm Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang. Hàng loạt vụ việc bổ nhiệm không đủ điều kiện, tiêu chuẩn làm cán bộ lãnh đạo, thậm chí đến cấp giám đốc sở đã để lại những hậu quả nghiêm trọng và ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân. 

 Do vậy quy định 205-QĐ/TW ra đời được kỳ vọng là công cụ sắc bén, là cái “lồng” cơ chế để “nhốt” quyền lực nhằm kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực trong công tác cán bộ như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: “Phải nhốt quyền lực vào trong lồng cơ chế, pháp luật”. 

Công tác tuyên truyền cần tập trung làm rõ quy định 205-QĐ/TW đã nêu những định lượng cụ thể để giúp cho cán bộ, đảng viên dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện đi vào cuộc sống nhanh nhất, hiệu quả nhất. Về kiểm soát quyền lực, quy định 205-QĐ/TW đã đưa ra cách tiếp cận vấn đề kiểm soát quyền lực theo 6 nhóm chủ thể là các tập thể, cá nhân có thẩm quyền, trách nhiệm trong công tác cán bộ, để từ đó quy định cái gì các chủ thể được làm để bảo đảm tính công khai, minh bạch, công bằng, khách quan, dân chủ; bảo đảm ý kiến của tập thể trong việc lựa chọn người đủ tiêu chuẩn, điều kiện vào vị trí của công tác cán bộ. 

Với lĩnh vực chống chạy chức, chạy quyền, quy định đã nêu rõ hành vi, nhận diện rõ thế nào là “chạy chức, chạy quyền”, thế nào là bao che, tiếp tay cho các hành vi này. Theo đó, có 6 hành vi “chạy chức, chạy quyền”, 8 hành vi bao che, tiếp tay cho “chạy chức, chạy quyền”.

Quy định 205-QĐ/TW cũng nêu rõ việc điều động chuyển đổi vị trí công tác những người được phân công làm công tác nhân sự để tránh tình trạng ở một vị trí quá lâu, hoặc theo dõi công tác cán bộ trên một địa bàn, lĩnh vực đã đảm nhiệm công tác 5 năm liên tiếp hoặc khi cần thiết. Không bố trí những người có quan hệ gia đình cùng đảm nhiệm các chức danh liên quan, như bí thư, phó bí thư, trưởng ban tổ chức, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra cùng cấp, chủ tịch ủy ban nhân dân và người đứng đầu cơ quan nội vụ, thanh tra cùng cấp ở một địa phương; thành viên trong cùng ban cán sự đảng, đảng đoàn… Nếu thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả vấn đề này thì cũng là một giải pháp hữu hiệu hiện thực hóa quy định 205-QĐ/TW đi vào cuộc sống.

Cần không ngừng đổi mới và phát huy sức mạnh tổng hợp của công tác tuyên truyền để quy định 205-QĐ/TW sớm đi vào cuộc sống, phát huy sức mạnh tổng hợp của các binh chủng của công tác tuyên truyền, như: Tuyên truyền miệng, tuyên truyền trên báo, đài, tuyên truyền qua các tài liệu ngắn gọn, súc tích. Chú trọng những “tấm gương sống” về công tác cán bộ với thực tiễn của đất nước như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Các báo, đài cần mở sớm chuyên mục để triển khai thực hiện quy định 205-QĐ/TW nhằm phản ánh những tấm gương tốt làm công tác cán bộ ở các cấp, các ngành, các địa phương. Thực tế cho thấy, cơ quan báo chí có vai trò rất quan trọng để tuyên truyền một cách sinh động những cán bộ, đảng viên đi đầu gương mẫu trong lĩnh vực công tác cán bộ. Đài truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và các đài địa phương cần mở các cuộc tọa đàm, giao lưu chung quanh các vấn đề triển khai thực hiện quy định 205-QĐ/TW.

Công tác tuyên truyền cần chú trọng việc nêu gương của cán bộ chủ chốt, người đứng đầu làm công tác cán bộ cần phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, tự soi mình theo Di chúc của Bác: “Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”. Vì vậy, đội ngũ làm công tác cán bộ phải thật sự gương mẫu, trong sáng về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, tiêu biểu cho trí lực và đạo đức của ngành tổ chức xây dựng Đảng để minh chứng cho khâu “then chốt của then chốt” về công tác tổ chức xây dựng Đảng. Ai cũng biết rằng, nếu để xảy ra những sai lầm về công tác cán bộ thì vô cùng tai hại, thậm chí còn nguy hiểm đến sự tồn vong của Đảng, của chế độ. Vì vậy, bên cạnh tinh thần phải bình đẳng trước pháp luật thì chúng ta cũng phải thấm nhuần tư duy kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm khi làm công tác cán bộ trên tinh thần đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Chúng ta đều biết khi xử lý đồng chí của mình là một việc khó khăn, nhạy cảm, đau xót nhưng vì tinh thần "thượng tôn pháp luật" và tầm quan trọng của công tác cán bộ nên các cấp uỷ đảng, chính quyền phải kiên quyết thực hiện theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Do vậy, công tác tuyên truyền cũng cần nói rõ để cán bộ, đảng viên thấm nhuần việc xử lý hành vi chạy chức, chạy quyền và bao che, tiếp tay cho chạy chức, chạy quyền với các độ nghiêm khắc, cụ thể nhất như đã thể hiện trong quy định 205-QĐ/TW.

Khi tuyên truyền quy định 205-QĐ/TW, cần nhấn mạnh Đảng ta đề ra cam kết chính trị với chính mình và với toàn Đảng, toàn dân. Do đó, trong việc triển khai quy định phải thấm nhuần phương châm: “Có xây, có chống và xây trước, chống sau” theo tinh thần: Lấy cái đẹp, dẹp cái xấu, lấy cái tích cực đẩy lùi cái tiêu cực để quy định thực sự đi vào cuộc sống, góp phần làm cho công tác cán bộ - khâu “then chốt của then chốt” - của ngành tổ chức xây dựng Đảng, ngày càng góp phần đắc lực vào việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Trên tinh thần đó, chúng ta nhận thức sâu sắc quy định 205-QĐ/TW ra đời trước hết nhằm cảnh báo, ngăn chặn nạn chạy chức, chạy quyền. Đồng thời quy định cũng đề cao lòng tự trọng, hình thành văn hóa công tác cán bộ, trách nhiệm nêu gương của người có thẩm quyền cũng như nêu gương của nhân sự. Đề cao việc giữ nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình trong công tác cán bộ.

Công tác tuyên truyền tập trung việc triển khai kế hoạch hướng dẫn giám sát công tác cán bộ và việc thực hiện quy định này, đề xuất cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý các trường hợp vi phạm được phát hiện qua giám sát và phản ánh của các tầng lớp nhân dân. Quy định 205-QĐ/TW ra đời chính là cơ chế, tạo mọi điều kiện để nhân dân giám sát cán bộ và công tác cán bộ một cách hiệu quả. Do vậy, cần tăng cường, mở rộng, phát huy dân chủ trong Đảng và trong xã hội để cụ thể hóa thực hiện có hiệu quả cơ chế dân biết, dân bàn, dân giám sát công tác cán bộ; mở rộng các hình thức lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân đối với từng đối tượng cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị một cách phù hợp.

Chúng ta tin tưởng rằng, với sự chỉ đạo kiên quyết của Trung ương Đảng, các cấp ủy Đảng triển khai có hiệu quả quy định 205-QĐ/TW sẽ kiểm soát có hiệu quả được quyền lực và chống chạy chức, chạy quyền trong công tác cán bộ, góp phần thiết thực vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm với nhiệm vụ lãnh đạo đất nước ngày càng phát triển nhanh và bền vững, thực hiện mục tiêu cao cả của Đảng: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

------------------------

(1) (2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia. Hà Nội, 2011, t.5, tr.309, 280.

(3) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII,  Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2018, tr.72.

Bùi Thế Đức 

Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương

Nguồn: Tạp chí Ban Tuyên giáo Trung ương (MH)