Phó thủ tướng nhắc khoa học không 'ngủ quên trên chiến thắng'

Công bố quốc tế tăng trên 25%, vệ tinh MicroDragon phóng thành công... là kết quả thực chất của ngành khoa học năm qua.

 Sáng 21/1, sau khi nghe báo cáo và các ý kiến phát biểu tham luận tại hội nghị triển khai công tác ngành khoa học và công nghệ năm 2019, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đã nhắc nhiều kết quả nổi bật của ngành khoa học công nghệ, những con số không có trong báo cáo. Năm 2018, chỉ số công trình nghiên cứu khoa học công bố quốc tế tăng cao nhất từ trước tới nay (25%); chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu tăng 2 bậc (xếp vị trí 45/126 quốc gia) và mới đây nhất là vệ tinh MicroDragon phóng thành công vào quỹ đạo... 

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Anh Tuấn.

Cho biết đã nghe nhiều doanh nghiệp phản hồi cơ chế chính sách khoa học công nghệ đang tạo hành lang pháp lý thuận lợi để doanh nghiệp đầu tư cho khoa học và phát triển công nghệ, nhưng Phó thủ tướng cũng nhắc ngành "không ngủ quên trên chiến thắng" khi Việt Nam vẫn đang ở nhóm nước có thu nhập thấp và thuộc 58 quốc gia và nền kinh tế non trẻ.

Để Việt Nam nâng cao các chỉ số, ở nhóm tiêu chí khoa học công nghệ và nhân lực trình độ cao vẫn là thách thức, dù không chỉ do những người làm quản lý về khoa học công nghệ mà còn liên quan đến nhiều bộ ngành, cơ chế chính sách và nhiều thành phần khác trong xã hội. Mặc dù vậy Phó thủ tướng vẫn nhấn mạnh trách nhiệm tham mưu, tư vấn của người làm quản lý khoa học công nghệ từ cấp địa phương để làm thế nào để Việt Nam nâng hạng.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Anh Tuấn.

Phó thủ tướng thẳng thắn nhìn nhận ở nhiều văn bản, nghị quyết đề cập khoa học công nghệ là động lực, quốc sách hàng đầu, nhưng khi triển khai vẫn chưa thực sự là động lực và quốc sách. Cơ chế tài chỉnh hiện đã cải tiến nhưng vẫn còn nhiều thủ tục rườm rà và còn bất cập. "Vẫn còn dùng tiền khoa học để chi lương, tăng thu nhập là không đúng", ông nói.

"So với mục tiêu và nhiệm vụ đề ra, khoa học và công nghệ Việt Nam chưa phát triển tương xứng với tiềm năng và vị trí quốc sách hàng đầu. Chưa có nhiều công trình nghiên cứu tầm cỡ quốc tế và sản phẩm quốc gia mang thương hiệu Việt Nam có đóng góp đột phá đối với phát triển kinh tế - xã hội", Phó thủ tướng nói.

Ông cũng nêu đã xuất hiện một số doanh nghiệp lớn quan tâm đầu tư cho hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, tập trung đầu tư theo chuỗi giá trị nhưng nhìn chung, năng lực hấp thụ và đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp Việt Nam còn rất thấp.

Ông Đam cũng băn khoăn làm sao để có những chính sách thúc đẩy hơn nữa doanh nghiệp chú trọng đầu tư cho khoa học công nghệ; để doanh nghiệp thực sự là trung tâm của đổi mới sáng tạo, có nhiều viện nghiên cứu tư nhân... Đặc biệt sau khi họ đầu tư rồi cần có đầu mối để sản phẩm có hàm lượng khoa học được tiếp cận thị trường.

"Quyết tâm và thay đổi tư duy" là một trong những cụm từ được Phó thủ tướng nhắc và mong muốn ngành khoa học công nghệ cùng nỗ lực để năm 2019 nêu được các vấn đề lớn đưa vào văn kiện của Đảng (diễn ra năm 2021). 

Chia sẻ thực tế với khoa học để nâng hạng là cả quá trình, chưa kể rủi ro vì để hoàn thành một đề tài nghiên cứu cần tới 2-3 năm mới kết thúc nên "làm sao để năm sau tăng hơn năm trước là một thách thức", Phó thủ tướng nói và nhấn mạnh dù thế nào thì vẫn cần "nỗ lực hơn" nữa.

Nguồn: Vn.express.net (MH)