Năm 1930, sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Đảng đã thành lập Ban Cổ động và Tuyên truyền để tuyên truyền, giác ngộ đảng viên và nhân dân về chủ nghĩa Mác-Lênin, về đường lối cách mạng của Đảng. Cách đây 88 năm, ngày 1-8-1930, Ban Cổ động và Tuyên truyền của Đảng đã xuất bản tài liệu “Ngày quốc tế đỏ mồng 1-8”, lên án chiến tranh đế quốc, bảo vệ hòa bình, bảo vệ Liên bang Xô-viết, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc, kêu gọi binh lính đoàn kết với nhân dân, hưởng ứng cuộc đấu tranh chống chiến tranh đế quốc. Đây là tài liệu duy nhất, sớm nhất còn lưu giữ cho đến nay đề rõ “Ban Cổ động và Tuyên truyền của Đảng Cộng sản Việt Nam ấn hành”. Tài liệu này khi phát hành đã tác động lớn đến dư luận xã hội đương thời và có sức cổ vũ to lớn đối với quần chúng công nông nước ta đứng lên chống chiến tranh đế quốc, bảo vệ Liên bang Xô-viết, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc. Kể từ ngày 1-8 đến tháng 10-1930, trong cả nước đã nổ ra hàng trăm cuộc mít tinh, biểu tình của nhân dân ta. Từ đó, ngày 1-8 trở thành mốc lớn trong lịch sử đấu tranh cách mạng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, gắn liền với sự ra đời của một tài liệu lịch sử quý giá, đánh dấu một hoạt động rất có ý nghĩa trong công tác tuyên giáo của Đảng. Căn cứ vào những tài liệu và sự kiện lịch sử có ý nghĩa đặc biệt này, năm 2000, Bộ Chính trị Trung ương Đảng (khóa VIII) quyết định lấy ngày 1-8 hằng năm làm ngày truyền thống công tác tư tưởng - văn hóa của Đảng. Năm 2007, Ban Khoa giáo Trung ương và Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương hợp nhất thành Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Bí thư Trung ương Đảng (Khóa X) quyết định lấy ngày 1-8 hằng năm làm ngày truyền thống công tác tuyên giáo của Đảng.

Thực tế lịch sử cách mạng Việt Nam đã minh chứng công tác tuyên giáo là bộ phận cấu thành đặc biệt trong toàn bộ hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam, góp phần quan trọng vào việc đưa cách mạng Việt Nam giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, lập nên những kỳ tích vang dội của thế kỷ XX và gần hai thập niên đầu của thế kỷ XXI. Đó là thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lật đổ ách thống trị gần 100 năm của thực dân Pháp và triều đình phong kiến, lập nên Nhà nước Công Nông đầu tiên ở Đông Nam Á; thắng lợi của 9 năm chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ kết thúc bằng chiến dịch Điện Biên Phủ chấn động địa cầu; thắng lợi của cuộc kháng chiến hơn 20 năm chống đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc; thắng lợi của sự nghiệp đổi mới đất nước hơn 30 năm vượt qua mọi khó khăn, bao vây cấm vận, đưa nước ta ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, đứng vững và tiếp tục đi lên chủ nghĩa xã hội trong khi chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ (1989-1991); vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính, kinh tế ở khu vực (1997-1998) và cuộc khủng hoảng tài chính, suy giảm kinh tế thế giới diễn ra phức tạp 10 năm trước (2008-2009),…Hiện nay, Đảng lãnh đạo đất nước thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng là sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Công tác tuyên giáo đã góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử của hơn 30 năm đổi mới.

Nhìn lại chặng đường vẻ vang 88 năm qua, chúng ta vô cùng tự hào dù ở bất cứ giai đoạn nào, trong bất cứ hoàn cảnh nào, đội ngũ những người làm công tác tuyên giáo của Đảng cũng đều nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trước Đảng và Nhân dân. Qua 88 năm, tuy tên gọi, cơ cấu tổ chức, bộ máy, đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo có những thay đổi phù hợp với từng giai đoạn cách mạng, nhưng chức năng tham mưu ở tầm chiến lược giúp Đảng trên mặt trận tư tưởng, tuyên truyền, lý luận, báo chí, văn hóa, khoa học, giáo dục, y tế là thống nhất và xuyên suốt. Điều đó xứng đáng với Huân chương Sao Vàng cao quý và nhiều phần thưởng vinh dự khác mà Đảng và Nhà nước đã trao tặng, xứng đáng với sự tin cậy của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.

Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác tư tưởng phục vụ yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị, phù hợp với từng giai đoạn tạo sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội,…phù hợp với từng đối tượng theo hướng cụ thể, thiết thực, theo hướng hiệu quả”. Từ sau Đại hội XII đến nay, vượt lên nhiều khó khăn, thách thức, ngành Tuyên giáo đã không ngừng đổi mới, từng bước nâng cao chất lượng và đã đạt được những thành tựu hết sức quan trọng. Đó là: Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, quán triệt, góp phần đưa Nghị quyết Đại hội XII và các nghị quyết của Trung ương Đảng sớm đi vào cuộc sống; chất lượng các đề án trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư, công tác hướng dẫn và thẩm định các văn bản được nâng cao; chú trọng đổi mới, nâng cao hiệu quả của công tác lý luận, tuyên truyền, báo chí - xuất bản, văn hóa-văn nghệ, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, y tế, thể thao; công tác nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch được tăng cường; từng bước đổi mới, nâng cao chất lượng nội dung, phương thức công tác tuyên giáo và bồi dưỡng tập huấn cho đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo.

Công tác tuyên giáo của Đảng từ sau Đại hội XII đến nay với những thành tựu trên rất đáng ghi nhận nhưng cũng còn một số mặt yếu kém, hạn chế, như: Tính chiến đấu, tính nhạy bén, tính thuyết phục trong công tác tư tưởng còn chưa hiệu quả; việc nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội có thời điểm còn chưa kịp thời; công tác định hướng chính trị, tư tưởng trong các lĩnh vực báo chí - xuất bản, văn hóa và văn nghệ còn chưa tốt; các lĩnh vực  khoa giáo chưa triển khai mạnh mẽ để tác động các cơ quan nhà nước thể chế hóa thành các chính sách; công tác đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng còn thiếu nhiều giải pháp hữu hiệu,…

Các đại biểu trao đổi tại Hội nghị Tổng kết công tác tuyên giáo năm 2017, triển khai nhiệm vụ năm 2018

Kỷ niệm 88 năm Ngày Truyền thống Ngành Tuyên giáo của Đảng trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và các Nghị quyết Trung ương 4,5,6,7 (Khóa XII). Đó là thời cơ để công tác tuyên giáo thể hiện chức năng định hướng tư tưởng chính trị, tạo sự thống nhất cao trong Đảng và sự đồng thuận xã hội, cổ vũ các phong trào thi đua yêu nước, thực hiện có hiệu quả phương châm của Đảng: Phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, xây dựng nền văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội. Song, bên cạnh đó công tác tuyên giáo đang đứng trước nhiều thách thức: Tình hình thế giới diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường; kinh tế thế giới phục hồi nhanh hơn nhưng cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, cùng với một số nước đang căng thẳng, chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa bảo hộ thương mại đang chi phối; cục diện thế giới theo xu hướng đa cực diễn ra nhanh hơn; tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo trên Biển Đông diễn ra gay gắt. Từ sau Đại hội Đảng XII, đất nước ta đạt được những thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực song năng suất, chất lượng, quy mô, sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp; tình trạng tham nhũng, tiêu cực diễn biến phức tạp; khoảng cách giàu - nghèo ngày càng doãng ra, phân hóa xã hội ngày càng tăng, đạo đức xã hội có mặt xuống cấp đáng lo ngại; biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh khó lường; các thế lực thù địch chống phá trên nhiều lĩnh vực, nhất là sử dụng công nghệ cao, mạng xã hội, Internet chống phá Đảng, Nhà nước, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ…Trong bối cảnh đó, phát huy truyền thống vẻ vang 88 năm qua, Ngành Tuyên giáo sẽ nỗ lực vươn lên vượt qua mọi khó khăn, thách thức, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để thực hiện có hiệu quả mà Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư giao, công tác Tuyên giáo trong thời gian tới tập trung vào các nhiệm vụ và giải pháp căn bản sau đây:

Một là, tập trung vào những dự báo để chủ động tham mưu Bộ Chính trị, Ban Bí thư và cấp ủy các cấp giải quyết các vấn đề do lý luận và thực tiễn đặt ra, trước những diễn biến nhanh, khó lường của thế giới và khu vực, nhất là trong thời kỳ loài người đang trải qua cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để đất nước phát triển nhanh và bền vững, thực hiện thành công mục tiêu của Đảng: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Hai là, thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các lĩnh vực, tăng cường tính chiến đấu, tính hiệu quả và tính thuyết phục gắn bó với những vấn đề thực tiễn của đất nước. Trước mắt, cần tập trung đẩy mạnh tuyên truyền có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, các Nghị quyết của Trung ương, các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa…góp phần tạo không khí phấn khởi, đoàn kết, hoàn thành thắng lợi kinh tế - xã hội năm 2018 là năm bản lề của Nghị quyết Đại hội Đảng XII.

Ba là, chủ động nắm chắc tình hình tư tưởng, bám sát các sự kiện, các nhiệm vụ lớn của đất nước, các lĩnh vực nhạy cảm về giáo dục - đào tạo, văn hóa - văn nghệ, y tế, an sinh xã hội, nhất là Ngành Tuyên giáo phải thực sự đi đầu trong việc chuẩn bị nguồn nhân lực cách mạng 4.0 - là đòi hỏi cấp thiết cả trước mắt và lâu dài để góp phần thực hiện thành công công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Bốn là, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động truyền thông, nhất là với báo chí - xuất bản; bảo đảm thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích của báo chí cách mạng. Chú trọng cổ vũ, biểu dương những nhân tố mới, điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt. Trước mắt tập trung vào sắp xếp nghiêm túc lại các cơ quan báo chí theo Đề án của Chính phủ.

Năm là, chủ động đấu tranh có hiệu quả với các âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa. Kiên quyết tấn công làm thất bại các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, ngăn chặn và đẩy lùi các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Sáu là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và nâng cao chất lượng nội dung và phương thức của công tác tuyên giáo trong tình hình mới. Cần chú trọng khắc phục cách làm áp đặt, tuyên truyền một chiều làm suy giảm niềm tin trong một bộ phận cán bộ và nhân dân. Thực hiện tốt phương châm: Ta hiểu đúng ta cũng chính là chống lại kẻ thù. Đổi mới công tác thông tin đối ngoại để quảng bá hình ảnh Việt Nam ra cộng đồng thế giới. Quan tâm nhiều hơn công tác tư tưởng, công tác tuyên giáo với thế hệ trẻ, trí thức, văn nghệ sĩ, công nhân, nông dân.

Bảy là, công tác tuyên giáo tham mưu tích cực vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực do Đảng ta lãnh đạo tiến hành hết sức quyết liệt và ngày càng có hiệu quả theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là “không có vùng cấm”. Việc tuyên truyền cuộc đấu tranh này phải bảo đảm tính kịp thời, minh bạch theo lời dạy của Lê-nin “Công khai là thanh bảo kiếm sớm chữa lành các vết thương”.

Tám là, thực hiện nghiêm Nghị quyết Trung ương 6, 7 (khóa XII) về sắp xếp bộ máy và cán bộ Ngành Tuyên giáo. Do vậy phải tổ chức đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ Tuyên giáo từ Trung ương đến cơ sở, sắp xếp tinh gọn, hiệu quả theo lời dạy của Lê-nin: “Thà ít mà tốt”. Đồng thời tiếp tục đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, bản lĩnh chính trị, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo, bảo đảm cán bộ tuyên giáo được đào tạo bài bản, chính quy, trung thành, phát triển thông qua hoạt động thực tiễn sôi động để đáp ứng nhiệm vụ. Sớm hiện đại hóa hoạt động Tuyên giáo gắn với cách mạng công nghiệp 4.0.

Kỷ niệm 88 năm Ngày Truyền thống Ngành Tuyên giáo là thời điểm chúng ta ôn lại truyền thống vẻ vang và những thành tựu rất đỗi tự hào của Ngành. Đồng thời, cũng rút ra những kinh nghiệm quý báu, thể hiện niềm tin mãnh liệt và nhiệt huyết quyết tâm phấn đấu hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Đội ngũ làm công tác tuyên giáo ra sức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; gắn bó mật thiết với nhân dân và tiếp tục rèn luyện, thử thách qua thực tiễn đất nước, nêu cao tinh thần tiến công cách mạng, chủ động, sáng tạo, năng động, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng là những chiến sĩ xung kích trên mặt trận Tuyên giáo của Đảng trước yêu cầu mới./.

 TS. Bùi Thế Đức,