Hương tết

TTBD - Chúng tôi là những đứa trẻ lớn lên trong một gia đình gốc bắc ở Miền Nam, phần vì hoàn cảnh gia đình khó khăn phần vì khoảng cách thời gian và địa lý, những phong tục ngày tết truyền thống đối với chị em chúng tôi cũng bị mai một đi ít nhiều, nhiều khi chỉ còn là nghi thức. Những khái niệm ông đồ, câu đối, cây nêu…. chúng tôi chỉ biết qua tivi, sách báo. Duy chỉ có gói bánh chưng những ngày giáp tết là hoạt động mang nhiều ý nghĩa còn được nhiều gia đình duy trì.

Năm nào cũng vậy, chừng 27 - 28 tháng 12 âm lịch, sau một năm làm việc, chúng tôi lên những chuyến tàu, chuyến xe rời chốn đô thị đông đúc về nhà, giúp gia đình gói và nấu bánh chưng. Bao nhiêu năm qua, gia đình tôi vẫn giữ thói quen đó. Tết đến, cả nhà nhộn nhịp chuẩn bị, má thì mua lá dong ở chợ, ba thì rọc lá chuối rồi phơi nắng ngoài vườn, có năm thì chẻ lạt gói bánh, có năm thì cột bánh bằng cây năn phơi héo. Má tôi hấp nhân đậu rồi viên thành những viên tròn lớn, tương đương với mỗi nhân bánh, nếp thì ngâm qua đêm rồi xắc với một ít muối cho đậm đà, thịt ba chỉ xắt thành những bản dài, lớn ướp đầy đủ gia vị. Em gái tôi thì phụ trách lau lá, em trai dọn tất cả lên một chiếc chiếu to ở giữa nhà sẵn sàng để thợ chính – là ba tôi và phó thợ chính – là tôi ra tay gói bánh.

Bánh chưng và bánh tét là 02 loại bánh truyền thống ngày tết

Ở Miền Nam, mọi người ít gói bánh chưng nên nhà tôi chỉ gói bốn cặp để thờ, còn lại chủ yếu là những đòn bánh tét dài, đa dạng về hương vị, ngoài nhân thịt mỡ đậu xanh truyền thống còn sáng tạo nên những loại nhân độc đáo như nhân dừa, nhân chuối, nhân hột vịt muối... Khi đêm xuống, mọi người quây quần bên bếp lửa bập bùng, chờ đến lúc được nghe hương thơm của bánh ngào ngạt khi vung mở, lửa tắt. Mùi thơm phức tỏa khắp nhà là sự hòa quyện của gạo nếp chín, nhân đỗ xanh thơm bùi và thịt heo đậm vị. Chỉ bấy nhiêu thôi cũng đủ khiến chị em tôi luôn mong Tết về sớm. Khi bánh chín, ba má tôi lại chọn những chiếc bánh đẹp nhất cúng tổ tiên, biếu bà con hàng xóm, còn lại để ăn dần trong những ngày Tết.

Làm “thợ cả”, ba tôi trở thành người chia sẻ cho chúng tôi niềm vui và ý nghĩa của phong tục ẩm thực tốt đẹp này của người Việt. Nhìn cách ba chăm chú gói từng chiếc bánh mới thấy ba làm việc này không chỉ bởi một thói quen đến hẹn lại lên hay vì hoài cổ. Ba tôi từng nói: “Bây giờ, nếu đi mua bánh ở chợ đem về, dẫu ngon, dẫu đẹp nhưng vậy là tự mình đã làm mất một thú vui, ba thấy tiếc…” Năm nào nhà tôi cũng gói vài chục chiếc bánh chưng, bánh tét, nhiều khi còn gói chung với các cô, các bác hàng xóm rồi nấu. Không khí lúc canh bánh, thay nước, vớt bánh, rửa nồi, xếp bánh... đáng quý lắm.

Dù già hay trẻ, niềm hân hoan và cảm giác bâng khuâng khi được đón những chiếc bánh chưng bánh tét thơm nức mùi nếp mới do chính tay mình gói, nấu đều như nhau. Để rồi sau đó, niềm vui sẽ dâng lên khi được nếm miếng bánh vừa dẻo vừa thơm, khi cảm nhận vị beo béo của thịt mỡ chín nhừ tan trên đầu lưỡi cùng mùi lá dong rất đặc biệt.

Dù là Tết của thời hiện đại, dù có ở chân trời góc bể nào chăng nữa, bữa ăn truyền thống ngày Tết của gia đình người Việt không thể thiếu món bánh chưng, bánh tét. Ngày Tết, đại gia đình sum họp bên mâm cơm, mọi người cùng nhau mở chiếc bánh chưng, bánh tét, mùi hương tỏa ra thân thuộc, gần gũi. Những lớp lá trong, lá ngoài bọc lấy chiếc bánh như anh chị em đùm bọc lẫn nhau. Cùng thưởng thức bánh chưng, bánh tét là cùng nhắc nhở nhau phải sống sao cho thật hòa hợp, cùng nhau vun đắp cho cuộc sống gia đình.

CTV NGỌC LINH (CHI ĐOÀN TÒA ÁN HUYỆN DẦU TIẾNG) (TT)